Archiwum Państwowe w Płocku Oddział w Łęczycy zaprasza do zapoznania się z wystawą wirtualną dostępną na stronie internetowej na którą składają się wybrane plakaty z 1939 i 1940 roku, które pochodzą z zasobu Archiwum Państwowego w Płocku Oddział w Łęczycy zgromadzone w zespole Akta z okresu okupacji hitlerowskiej z lat 1940-1945.
Wystawa jest próbą ukazania współczesnemu odbiorcy ingerencji niemieckiej administracji okupacyjnej w życie polskiego społeczeństwa. Ma to na celu przybliżenia ludności atmosfery okupacyjnej rzeczywistości i przedstawienie często nieznanych dokumentów, które odzwierciedlają ówczesną sytuację. Jednym z zewnętrznych przejawów działalności niemieckiego aparatu administracyjnego i policyjnego były afisze, plakaty, obwieszczenia okupacyjne. To właśnie za pośrednictwem afiszy, plakatów niemieckie władze okupacyjne rozpowszechniały swe rozporządzenia, a także uprawiały propagandę.
Pierwsze plakaty okupanta, które pojawiły się na ulicach, były wcześniej przygotowane na terenie III Rzeszy. Były to druki uniwersalne żeby można rozprowadzać na całym okupowanym terenie. Pojawiały się też materiały bardziej szczegółowe, które były drukowane in blanco - z pozostawionymi okienkami do uzupełnienia odręcznego. Charakterystyczną cecha plakatu była dwujęzyczność - na jednym arkuszu tekst w języku polskim i języku niemieckim. Afisze były zazwyczaj wywieszane w miejscach publicznych, aby wzbudzić strach wśród ludności polskiej, żydowskiej. Z tego też powodu drukowane były w jaskrawym kolorze – przeważnie różowym i czerwonym, rzadziej pomarańczowym.
Prezentowane obwieszczenia przyporządkowane zostały do 5 grup: mobilizacja powszechna społeczeństwa, polityka okupanta dotycząca spraw wojskowych, polityka okupanta dotycząca ewidencji ludności, sprawy sanitarne, akcje antyżydowskie, inne ograniczenia codziennego życia.
Wśród prezentowanych plakatów na uwagę zasługuje plakat o mobilizacji powszechnej zarządzonej przez Prezydenta Rzeczypospolitej z 30 sierpnia 1939 r. Ogłoszenie miało bardzo ważne znaczenie gdyż wskazywało na gotowość potencjału wojskowego do działań. Plan mobilizacyjny pełnił istotną rolę w strategii polskiej i miał stać się ,,najlepszą bronią armii'' w 1939 r. Kolejne plakaty to plakaty okupanta ograniczające życie w Polsce, które informowały m.in. ludności o posiadaniu urzędowych zezwoleń na zakup towarów tkackich, obuwia, skóry i mydła z wyjątkiem sklepów żydowskich. Inne nakazywały właścicielom sklepów wieszać szyldy zgodne z wzorem niemieckim oraz ograniczały możliwość przemieszczania ludności żydowskiej. Wśród afiszy ważne miejsce zajmowało zarządzenie w sprawie regulacji komunikacyjnej. Niektóre informacje przekazywane ludności dotyczyły kwestii sanitarnych tzn. utrzymania porządku i walki z tyfusem.
Dostęp na stronie internetowej https://plock.ap.gov.pl/index.php/2021/12/09/wystawa-wirtualna-kopia/
- Niniejsza wystawa prezentuje jedynie część materiałów archiwalnych, zgromadzonych w łęczyckim archiwum. Mamy nadzieję, że zachęci ona miłośników historii do odwiedzenia naszego Oddziału i obcowania z historią w sposób aktywny - mówią przedstawiciele Archiwum Państwowego w Płocku, Oddział w Łęczycy.
Wstęp i opis dokumentów Jolanta Górska-Sieradzka, Ewelina Markiewicz
Współpraca w zakresie skanowania - Tomasz Chodorowski