18 października jest Europejskim Dniem Przeciwko Handlowi Ludźmi. Przestępstwo handlu ludźmi to współczesna forma niewolnictwa stanowiąca jedną z najcięższych zbrodni, godząca w wolność i godność ludzką. Warto dodać, że nie dotyczy tylko i wyłącznie odległych zakątków Świata. Zwalczanie tych zbrodni jest też wyzwaniem dla całej Unii Europejskiej. Aby uświadomić społeczeństwu, czym jest handel ludźmi i jak się ustrzec, by nie zostać ofiarą tego przestępstwa 18 października, corocznie od 14 lat, obchodzony jest Europejski Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu.
Handel ludźmi jest powiązany z problemami społecznymi, kulturowymi, politycznymi oraz ekonomicznymi, w związku z czym przyjmuje się, iż krajami pochodzenia ofiar są kraje rozwijające się, zaś docelowymi są kraje rozwinięte.
Polska na tej mapie jest dość specyficznym krajem z uwagi na swoje położenie geopolityczne, ponieważ w kontekście handlu ludźmi jest jednocześnie krajem pochodzenia, tranzytowym oraz docelowym dla ofiar handlu ludźmi. Obywatele polscy, zarówno kobiety jak i mężczyźni, na terenie naszego kraju mogą być werbowani, a następnie wykorzystywani do pracy przymusowej, prostytucji, żebractwa, kradzieży lub wyłudzania świadczeń oraz kredytów za granicą.
- Nasz kraj może stanowić również miejsce docelowe dla organizatorów handlu ludźmi. W tym znaczeniu na terenie Polski dochodzi do eksploatacji cudzoziemców. Najczęściej ofiarami padają obywatele państw europejskich: Rumunii, Bułgarii oraz Ukrainy, a także państw azjatyckich (m.in. Wietnamu, Filipin, Sri Lanki). Cudzoziemcy są wykorzystywani do pracy przymusowej, prostytucji, żebractwa, a niekiedy są to również ofiary niewolnictwa domowego i eksploatacji kryminalnej - zauważają policjanci
Zjawiskiem przybierającym na sile w 2020 r. jest zjawisko pracy przymusowej. Perspektywa pracy oraz godnych warunków bytowych dla siebie i rodziny skłania wiele osób do wyjazdu. Ofiary są najczęściej rekrutowane w swoich krajach pochodzenia, często za pośrednictwem lokalnych agencji pośrednictwa pracy, gdzie są wprowadzane w błąd co do warunków zakwaterowania i płacy. Po przybyciu do kraju nieuczciwi pracodawcy często odbierają cudzoziemcom dokumenty tożsamości, a warunki zakwaterowania i pracy znacznie odbiegają od powszechnie przyjętych norm. Ofiarom nie są wypłacane wynagrodzenia za pracę, a często naliczane są dodatkowe należności (kary), w ten sposób sprawcy tworzą wobec cudzoziemców fikcyjną „spiralę długu".
- Decydując się na pracę w kraju bądź poza jego granicami, w pierwszej kolejności należy sprawdzić wiarygodność przyszłego pracodawcy oraz upewnić się, co do legalności zatrudnienia. Pomóc w tym mogą bazy ofert pracy sprawdzonych pracodawców lub pośredników pracy. W tym celu można skorzystać ze stron internetowych takich jak EURES – Europejskie Służby Zatrudnienia (www.eures.praca.gov.pl), czy też KRAZ – Krajowy Rejestr Agencji Zatrudnienia (www.kraz.praca.gov.pl) - wyjaśniają policjanci.
Aby bezpiecznie podejmować pracę – przeczytaj kilka dobrych praktyk, które pomogą prawidłowo przygotować się do takiego wyjazdu:
- sprawdź ważność swoich dokumentów (dowód osobisty, paszport),
- zdobądź adres i numer telefonu przyszłego miejsca pracy i zostaw go bliskim,
- zrób dwie kserokopie dokumentu tożsamości z aktualnym zdjęciem, a także umowy z agencją – jeden egzemplarz weź ze sobą, drugi zostaw rodzinie (ten który bierzesz ze sobą schowaj w innym miejscu niż dokumenty),
- pamiętaj, aby dokumenty trzymać w kilku różnych miejscach,
- ustal minimalną częstotliwość kontaktów telefonicznych z bliskimi (np. raz w tygodniu o określonej porze),
- ustal z rodziną hasło, które będzie oznaczać, że potrzebujesz pomocy, np. pozdrowienia dla nieistniejącej cioci,
- zabierz ze sobą adres i numeru telefonu ambasady oraz konsulatu RP w kraju, do którego się udajesz,
- weź ze sobą taką ilość gotówki, która pozwoli Ci przeżyć do najbliższej wypłaty i ewentualnie kupić bilet powrotny do Polski,
- weź słownik lub rozmówki w języku kraju, do którego się wybierasz.
Gdy podejmujesz pracę w Polsce lub za granicą i po dotarciu na miejsce pracy pracodawca lub opiekun, np.:
- zabierze Ci telefon komórkowy,
- zmusza Cię do pracy ponad siły lub niezgodnie z umową,
- szantażuje Cię rzekomym długiem,
- potrąca Ci opłaty z wynagrodzenia, o których nie było mowy przed wyjazdem lub nie są uwzględnione w umowie o pracę,
- używa wobec Ciebie przemocy fizycznej lub psychicznej,
- kontroluje, jak spędzasz wolny czas,
- wciąż obiecuje, że warunki się poprawią i wypłacą Ci zaległe wynagrodzenie,
- pracujesz bez umowy o pracę,
- zakwaterował Cię w poniżających warunkach,
oznaczać to może, że prawdopodobnie stałeś się ofiarą handlu ludźmi, czyli współczesnym niewolnikiem zniewolonym przez pracę.
- Pamiętaj, że istotna jest świadomość, że każdy może stać się ofiarą tego przestępstwa. Ważne jest, że potencjalne ofiary mają również swoje prawa do pomocy, wsparcia, ochrony i odszkodowania. Dlatego jeśli czujesz, że mogłeś się znaleźć w niebezpiecznej zależności – nie bój się poprosić o pomoc! - apelują policjanci.
Do kogo zwrócić się o pomoc?
Na poziomie krajowym polska Policja w walce z handlem ludźmi współpracuje z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i instytucjami użyteczności publicznej. W wydziale do walki z Handlem Ludźmi Biura Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji funkcjonuje skrzynka e-mailowa: http://Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., na którą każdy może przesłać informację o zaobserwowanych symptomach tego procederu oraz telefon zaufania o nr: 664 974 934 służący do przekazywania informacji o zdarzeniach mogących wyczerpywać znamiona przestępstwa handlu ludźmi, pedofilii oraz pornografii z udziałem małoletniego.
Jeśli stałeś się ofiarą handlu ludźmi możesz zgłosić się również do ekspertów Krajowego Centrum Konsultacyjno-Interwencyjnego, którzy udzielają informacji, konsultacji prawnej i wsparcia w kontaktach z właściwymi instytucjami. Po pomoc do pracowników KCiK-u można zwrócić się telefonicznie, bądź mailowo: tel. 22 628 01 20, email: http://Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Innymi dedykowanymi instytucjami i organami pozarządowymi udzielającymi pomocy ofiarom handlu ludźmi są:
- La Strada – Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu
- Stowarzyszenie PoMOC dla Kobiet i Dzieci im. Marii Niepokalanej
- Fundacja Light House
- Fundacja You Can Free Us
- Armia Zbawienia
- Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć
- Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
- Fundacja ITAKA
- Caritas Polska
